Hancı Eğitim

Haliç Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümü tarafından hazırlanan bu makalede; web sistemleri üzerine düşünceleri olan, ya da gelecekte internetin ve internet sistemlerinin ne alanda kullanılabileceği ve bu sistemlerin şirket ve bireylere sağlayabilecekleri faydalar, yine bu sistemleri kimlerin, nasıl düzenlemesi gerektiği anlatılmaya çalışılmıştır.

Tasarlamak & tasarım nedir? : Tasarım Türk dil kurumuna göre “zihinde canlandırılan biçim”, felsefeye göre ise “daha önce algılanmış olan bir nesne veya olayın bilinçte sonradan ortaya çıkan kopyası” olarak tanımlanır. Bu tanımlardan yola çıkarak şöyle bir türk internet dünyasına bakıldığında tasarımın yerinin pek oturamadığını, web tasarımcısının ise henüz özelliklerini ortaya çıkartamadığını görüyoruz. Aynı zamanda tasarlamak ise bir kişinin o konu üzerindeki becerisini sergilediği fiil olup, yeteneği ile yarattığı eserlere de tasarım denebilir. anlaşılacağı gibi tasarım, bir kişinin, kurumun, simgenin, birimin aynasıdır.

Tasarımın etkileri : Dünyamızda fiziken mevcut olan bazı anlayşlar vardır. Bunlar ruhsal ve fiziksel yapılar olarak düşünülebilir. Fakat tasarım diyince aklımıza fiziksel görünüş, ifade biçimi gelmeli. ilk karşılaşmada bizi ilk etkileyen şeylerin başında fiziki unsurlar gelir. Bunlar karmımızdakinin giysisi, yapısıdır. Bundan anlayacağımız üzere karşımızdaki iletişimi sağlayan il unsurumuz görünümümüzdür. Tasarım bu özellik üstüne doğmuştur. Tasarım bünyemizdekileri karşımızdakilere ilk özetleyen unsurdur. Bu bakımdandır ki tasarım en çok üstüne durulması gereken yapılardan biridir ve birçok kişi bu fiziksel unsura dikkat etmektedir. Peki ya bir nevi avantaj, dezavantaj silahı olan bu yapı diğer tasarım dallarında olduğu kadar internet dünyasında da dikkat ediliyor mu? Tasvirini yaptığı, temsil ettiği kimliği doğru şekilde yansıtabiliyor mu? ya da bu gibi şeylerin bir avantajı ya da dezavantajı mümkün müdür?

Ülkemizde web tasarımı : Web tasarımı ve türkiye kelimeleri düşünüldüğünde ortaya bir karmaşa çıkıyor. Türkiye henüz web tasarımı konusunda bir birliğe, bir kurumsallaşmaya gidemedi. şu an web tasarımının türkiye pazarını ele aldığımızda göze çarpan görüntüler şu gibi; gerekli üniversitelerin görsel tasarım ve iletişim, reklamcılık gibi sosyal bölümü mezunu kişilerin açtıkları acentalar, ek iş yapabileceğini düşünen çalışanlar, bu işe hobi olarak başlamış fakat piyasadan kendine birşeyler düşürebileceğine inanan amatörlerden oluşmaktadır. olay böyle olunca bu binleri aşan web tasarım uzmanları ortak bazı kurallar değil de, programların kendilerine verdiği ortak kurallarla yoğuruluyorlar. böylece ortaya birbirinde uzak, tasarım değeri taşımayan çarpık bir kent misali bir tasarım alanı önümüze çıkıyor. bu da ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçlarını karşılayacak gruplarınbilinçsiz hareket etmesine neden oluyor. böylece sektör gelişme gösteremeyip, uzmanlarının hayallerinin başlarına yıkılmasına sebebiyet veriyor.

Şirketler en iyi şekilde tanıtılmak ister : Adsl’in hayatımıza girmesiyle internet çok büyük bir hızla, birçok haneye ulaştı. internet’in türkiye’de keşfi diyebileceğimiz bu hadise sonrası, sınırları bulunmayan bir sektör daha doğmuş oldu; internet reklamcılığı. internet reklamcılığını diğer reklamlardan ayıran pek çok unsur bulunmaktadır. bunlardan en önemlisi, kullanıcı ile şirket iletişiminin bir monitör mesafesine indirilmesi ve müşterinin ihtiyaçlarına anında cevap verme niteliğidir. burada yine tasarımın önemi ortaya çıkıyor. tasarım, estetiktir, etikettir, markayı marka yapan özelliktir. bir kullanıcı internette gezerken uğradığı markanın sitesinde dikkatini ilk çekecek olan şey tasarımıdır. daha sonra ise içerik gelmektedir. yapılan araştırmalara göre ziyaretçiler sitelerde önce orta alana sonra eğer varsa öncelik sol sütun olmak üzere sütunlara göz gezdiriyorlar. daha sonra ilk baktıkları şey ise iletişim sayfası. çoğu kişinin yeterli bilgiyi alamamaktan şikayetçi oldukları belitiliyor. görüleceği üzere web tasarımı bir programlama yapısı olmaktan çok bir sanattır. ayrıntıya inilmedikçe başarıya ulaşılamaz. detaydan ve özverinden kaçıldıkça verim alınamaz. bunların tümü ise şirketin yada bireyin amaçlarına ulaşamaması, hatta sapmalar yaşamasına neden olabilir. kendini en iyi şekilde tanıtmak, kendi niteliklerine uygun yapılar isteyen bireyler, gelecekte başarıya ulaşmak için önceden doğru stratejileri ve planlamaları yapmaları gerekir. eğer bu gibi uygulamalardan maddi ve manevi kaçılmazsa başarı, piyasadaki yer, bakış açıları, geleceğe yönelik planlar, müşteri memnuniyeti gibi pek çok alanda ilerlemeler kaydedilir. . web sitelerini kimler inşaa eder? : en büyük sorunlardan biri de web siteleri ve alt yapılarının oluşturulmasında yaşanıyor. şirketsel projelerin iyi düzenlenememesi, türkiye’de bu konu üzerine bilgilerin az olması, internet teknolojisinin getirisi - götürülerinin iyi hesaplanamaması ve tabi ki sektördeki birliğin sağlanamamış olması ihtiyaçların nasıl, kim tarafından, hangi kurallara bağlı olarak yapılması gerektiğini unutturuyor. web tasarımı internet sektörünün sadece görsel ögelerini içeriyor. aynı zamanda karşımıza çıkan en önemli özellik de altyapı. pek çok büyük sitelerde gözüken kodlamalar aralarında kollara ayrılarak ihtiyaçlara göre geliştirildi. bunlar müşterilerle iletişimi arttıracak nitelikte olan aktif tartışma alanları yaratmaya, e-ticaret sistemlerinden, açık arttırma sistemlerine kadar kullanılan tüm teknik altyapıların omurgasını oluşturan niceliklerdir. görüleceği üzere internet teknolojilere en temelinden üç kolay ayrılabilir; planlama, programlama, tasarım. bunların bütünlüğü düşünüldüğünde hepsinde ayrı bir uzmanlık gerektirir. birisi reklamcılık ve piyasa bilgileri, bir diğeri bilgisayar dilleri, diğeri ise görsel niceliklere sahip bölümlerden mezun kişiler tarafından projelendirilebilir. fakat bu işin algoritması ve sistem altyapısı düzenlemelerinde en önemli rolü uygulayacak iki meslek grubu vardır. bunlar; bilgisayar mühendisliği ve endüstri mühendisliğidir. bu iki meslek grubu bir işe girdiklerinde rahat birşekilde başarılı olabilirler. diğer alt gruplar ise programlama dalından mezun olanlar ve diğer iktisadi ve görsel tasarım mezunları bu işlerde çalışabilirler. görüleceği üzere web tasarımı düşünüldüğündençok daha kopmplike ve üzerine projeler yapılması gerek bir sektördür.

Web sitelerini kimler inşaa etmez? : web tasarımda günümüzde bir revaç var. gerekli html editör programlarını yükleyen herkes birkaç web sitesi yaptıklarında kendilerini “webmaster” olarak nitelendiriyorlar. işlerine bakıldığında tasarımdan uzak, desteğe açık amatör çalışmalar olduğu görülür. burada konuşulabilecek husus bu amatör girişimcilerin tasarım sektörüne girme çabaları ve bu çaba esnasında piyasaya verdikleri zarar olabilir. kendileri belki heyecan, belki ekonomik getiri olarak düşündükleri bu alt yapısız çalışmaları ile olayları, yukarıda sayılan meslek sahiplerini bazen zor duruma düşürebilecek boyutlara getirebiliyorlar. Bu gibi çalışmalarda şirketin web çalışması sadece görüntü olmaktan öteye gidememekle braber, pazarlama stratejileri ile ortak hareket edilmezse bir isim olmaktan öteye gidilemez.

Web siteleri neye göre inşaa edilir? : bir web sitesi inşaa edilirken öncelikle siteyi yaptıran birimin ihtiyaçlarına, profiline, vizyon & misyonu incelenir. gelecek hakkındaki plan ve projeleri üzerine konuşulur. her konu üzerinde anlaşıldıktan sonra bir sonraki aşama olan projelendirme ve algoritma aşamasına geçilir. burada mühendisler sistemin ne özellikler taşıması gerektiğini, sistemin birimin gelecek planlarına olabilecek etkilerini hesap ettikten sonra en uygun platform düşünlür ve özellikler belirlenir. bundan sonraki aşamada koordinatörlerin desteği ile programcı ve tasarımcılar projeyi inşaa ederler. yani olay tamamen geleceği etkileyebilecek unsurların bulunması, bunların işlenmesi ve bir yapıya dökülmesidir.

Neden web sistemi kurulmalı? : web sistemleri yukarıda uzunca anlatıldığı üzere her birimin ihtiyaç sahibi oldukları tanıtım ve anlatım mekanizmalarıdır. aynı zamanda 1 ocak 1957 tarihinden beri yürürlükte olan 6762 sayılı “türk ticaret kanunu” değişmesi ile internet konusunda da önemli değişiklikler yapıldı. bunlardan en önemlisi şirketlere gelen; web sitesi sahibi olma zorunluğu. yeni kanunu aynen açıklamak gerekirse;

madde 1502.

1. her sermaye şirketi bir web sitesi oluşturmaya ve sitenin belirli bir bölümünü, şirketin kanunen yapması gereken ilânlarına, paysahipleri ve ortakları açısından önem taşıyan açıklamalarına, yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarının hazırlıkları ve yapılması ile ilgili, ortaklara sunulması gereken belgelerin açıklanmasına, bu kurullara ilişkin davetlerin yapılmasına, oy verme, şeffaflık ve kamuyu aydınlatma yönünden zorunlu ve bilgi toplumu bağlamında yararlı görülen hizmet ve bilgilerin sunulmasına, bilgi almaya yönelik sorulara, verilen bilgiye ve benzeri diğer işlemler ile bu kanunda ve diğer kanunlarda paysahiplerinin veya ortakların aydınlatılmasının öngörüldüğü konulara tahsis etmek zorundadır.ayrıca, finansal tabloları, bunların dipnotları, yıllık rapor, yönetim kurulunun kurumsal yönetim ilkelerine ne oranda uyulduğuna ilişkin yıllık değerleme açıklaması, denetçinin, özel denetçinin, işlem denetçilerinin raporları ve yetkili kurul ve bakanlıkların istedikleri pay sahiplerinin ve sermaye piyasasını ilgilendiren konulara ilişkin olarak şirketin cevap ve bildirimleri ve diğer ilgili hususlar şirketin web sitesinde yayınlanır.bu hükümdeki yükümlülüğe uymama, kanuna aykırılığın ve yönetim kurulunun görevini yerine getirmemesinin bütün sonuçlarını doğurur. ceza hükümleri saklıdır.finansal tabloları ile her türlü rapor üç yıl sitede kalır.


2. web sitesinin bilgi toplumu hizmetlerine ayrılmış kısmının ticaret siciline kaydı da dahil olmak üzere, bu maddenin amaçlarına tahsis edilmiş bulunan bu kısmının herkese açık nitelik taşıdığı, burada yer alan mesajlar ile bilgilerin ilgililere yönlendirilmiş açıklamalar ve hukukî iradeler olduğu, sitenin bu kısmına ulaşılmasının usul ve esasları ile ilgili diğer hususlar sanayi ve ticaret bakanlığı tarafından bir yönetmelikle düzenlenir.


3. web sitesinin bu maddenin amaçlarına tahsis edilmiş kısmında yayımlanan bilgilerin başına parantez içinde yönlendirilmiş mesajı ibaresi konulur. Bu ibareli mesaj ancak kanuna ve yukarıda anılan yönetmeliğe uyulmak suretiyle değiştirilebilir. tahsis edilen kısımda yer alan bir mesajın yönlendirildiği karinedir.


4. yönlendirilmiş mesajların basılı şekilleri 82 nci madde uyarınca ayrıca saklanır. web sitesinde yer alacak bilgiler metin haline getirilip şirket yönetimince tarih ve saati gösterilerek noterlikçe onaylı bir deftere sıra numarasına göre yazılır veya yapıştırılır. daha sonra sitede yayınlanan bilgilerde bir değişiklik yapılırsa, değişikliğe ilişkin olarak yukarıdaki işlem tekrarlanır.

Görüleceği üzere getirilen yeni yasa ile her şirketin belirli özellikler taşıyan bir sisteme sahip olması gerekmektedir. web sitesi denmemesinin nedeni ise istenen özelliklerinin web sitesinden çok, şirketin internet üzerinde bulunduğu bir şubesi gibi düşünülmesidir. bu gibi yasal hükümler taşayan ve profesyonelce tasarlanması gerken sistemlerin her ele teslim edilemeyeceği malumdur.

Son mesajlar : internet projeleri düşüldüğünden daha karmaşık, önemli, geleceğine yön vermek isteyen kurumlar için kaçnılmaz bir araçtır. bunun keşfi çok da uzun zaman almayacaktır. getirilen yeni yasalar ile de görülüyor ki internet bir kurum için sanal bir şubedir. buradan online toplantılar yapılabilir, ilerideki gelişmelere bağlı olarak e-imza gibi özelliklerin de gelişmesi ile pek çok faaliyetler on-line olarak yapılabilecek konuma gelecektir. bu gibi projeler büyük uğraş isteyen, iyi bir ekip tarafından düşünülmesi, uğraşlar vermesi sonucu yapılabilecek işlemlerdir. bu bakımdan hem altyapı, hem tasarım hem gelcek planlamalar düşünüldüğünde amatör çalışanlardan, gelceği bilinmeyen isimlerden bu projelerin yapılması beklenemez. geleceği için iyi kararlar vermek isteyenlerin bu konular üzerinde hassasiyet göstermeleri gerekmektedir.

Kaynak : Haliç Üniversitesi - Bilgisayar Mühendisliği