Linux Yazılım Özellikleri
Yazılım Özellikleri
Bir işletim sistemi, ne kadar mükemmel olursa olsun, uygulama
yazılımlarının çokluğu ve kalitesi ile varolabilirler. Herhangi bir
Linux dağıtımı içerisinde, değişik amaçlara hizmet eden birçok yazılım
bulunmaktadır. Ancak her geçen gün bu dağıtımlarda yer almayan yeni
yeni yazılımlar çıkmaktadır.
UNIX makinalar üzerinde yer alan uygulamaların çoğu, değişik
platformlar altında bulunduğundan çalıştırılabilir (executable) olarak
dağıtılmaz, kaynak kodu şeklinde sunulurlar. Sözkonusu yazılımı
kullanmak isteyen bir kullanıcı bu kaynak kodunu kendi platformunda
derleyerek çalıştırır. Bu tür yazılımların birçoğu Linux altında
kolaylıkla çalıştırılabilmektedir. Bu tür yazılımları Internet üzerinde
çeşitli FTP arşivlerinde bulmak mümkündür.
Linux'a özel veya Linux üzerinde geliştirilen yazılımlar için standart
bazı FTP arşivleri vardır. Bunların en bilineni
Sunsite FTP arşividir.
Burada çeşitli dizinler altında konularına göre
ayrılmış bir durumda elektronik devre tasarım yazılımlarından oyun
programlarına kadar birçok değişik yazılım bulunmaktadır.
Linux'un bu denli sevilmesi ve yaygınlaşması çesitli şirketlerin
(Macintosh, Sun, SSC gibi) Linux üzerinde çalışan ticari yazılımlar
geliştirmesi sonucunu verdi. Bu konuda ayrıntılı bilgi için
Commercial-HOWTO belgelerinden yararlanabilirsiniz.
Temel Komutlar
Daha önce UNIX tabanlı bir işletim sisteminde çalışanlar için Linux,
öğrenilmesi çok kolay bir sistem olacaktır. Standart bir UNIX
sisteminde yeralan hemen hemen tüm komutlar, Linux'a taşınmıştır.
Onlarca çeşit kabuğun yanı sıra, sed, awk gibi programcının işini
kolaylaştıran diller, ls, less, finger gibi temel her türlü komut,
Linux'ta vardır.
Ağ ve Internet uygulamaları için elm ve pine (Pine Is Not Elm :-)
yanında metin editörleri olarak vi, vim (vi'ın daha gelişmiş sürümü),
pico ve joe sayılabilir. Editörlerden, bizde fazla bilinmeyen Emacs da
Linux altında denemeye değer programlardandır. Kelime işlem
programlarından troff, groff (GNU roff) ve daha modern metin işleme
yazılımlarından TeX ve LaTeX sayılabilir.
Bazı program isimlerinin (GNU-tar, GNU-bash gibi) başında görebileceğiniz
GNU (Gnu is Not UNIX!), Linux için de yazılım ve programlar
üreten bir kuruluştur. GNU, lisansını ve yazarını korumak koşuluyla
programları kaynak koduyla birlikte Linux kullanıcılarına dağıtır. GNU
bash ve tcsh, Linux altında en çok rağbet edilen iki kabuk
ismidir. Diğer kabuklar arasında zsh, ash, ksh ve csh
sayılabilir. Kabuklar hakkında daha geniş bilgiyi,Bash Kabuğu konu başlığı altında bulabilirsiniz.
Uygulama Programları
Linux üzerinde ver tabanı uygulamaları ortalama bir kullanıcının
ihtiyacını karşılayabilir.Postgres, Mbase, msqlve Ingres gibi profesyonel
yazılımlar Linux ve diğer platformlarda istemci/sunucu bazda görev
yapabilirler. Özellikle Postgres, uygulama kolaylığı ve C, perl, tcl
gibi birçok dile yönelik arabirimiyle göze çarpar.
Mühendislik yazılımları arasında gnuplot (grafiksel veri analiz
yazılımı), xspread ve xfractint (fraktal yaratma programı)
sayılabilir.
Doğru seçilmiş bir donanım üzerinde kurulan bir Linux makinası, hemen
her tür çokluortam (multimedia) uygulamalarını rahatlıkla
çalıştırabilir. En az Pentium tabanlı, 32Mbayt RAM ve 2GB sabit diske
sahip makina yardımıyla ticari olarak satılan çokluortam uygulamalarını
kullanabilirsiniz. Linux, hemen her türlü ses kartını desteklediğinden
ses dosyalarının, workman, Cdplayer gibi programlar yardımıyla kolayca
çalınması mümkün olur. MIDI editörleri ve bir sentezleyici ile kendi
müzik stüdyonuzu kurabilirsiniz.
Biraz oyun oynamak mı istediniz? Doom, Quake, Abuse, Xtetris, FreeCiv(ya
da CivNet), Imaze ve benzeri onlarca oyun Linux'ta da var. ODTÜ'de
yüzlerce öğrenciyi bilgisayar başına mıhlayan MUD (Multi User Dungeon)
oyunlarını sunan makinaların birkısmı Linux idi.
Bu oyunları çeşitli ftp adrteslerinden ücretsiz temin edebilirsiniz.
Bir işletim sistemi, ne kadar mükemmel olursa olsun, uygulama
yazılımlarının çokluğu ve kalitesi ile varolabilirler. Herhangi bir
Linux dağıtımı içerisinde, değişik amaçlara hizmet eden birçok yazılım
bulunmaktadır. Ancak her geçen gün bu dağıtımlarda yer almayan yeni
yeni yazılımlar çıkmaktadır.
UNIX makinalar üzerinde yer alan uygulamaların çoğu, değişik
platformlar altında bulunduğundan çalıştırılabilir (executable) olarak
dağıtılmaz, kaynak kodu şeklinde sunulurlar. Sözkonusu yazılımı
kullanmak isteyen bir kullanıcı bu kaynak kodunu kendi platformunda
derleyerek çalıştırır. Bu tür yazılımların birçoğu Linux altında
kolaylıkla çalıştırılabilmektedir. Bu tür yazılımları Internet üzerinde
çeşitli FTP arşivlerinde bulmak mümkündür.
Linux'a özel veya Linux üzerinde geliştirilen yazılımlar için standart
bazı FTP arşivleri vardır. Bunların en bilineni
Sunsite FTP arşividir.
Burada çeşitli dizinler altında konularına göre
ayrılmış bir durumda elektronik devre tasarım yazılımlarından oyun
programlarına kadar birçok değişik yazılım bulunmaktadır.
Linux'un bu denli sevilmesi ve yaygınlaşması çesitli şirketlerin
(Macintosh, Sun, SSC gibi) Linux üzerinde çalışan ticari yazılımlar
geliştirmesi sonucunu verdi. Bu konuda ayrıntılı bilgi için
Commercial-HOWTO belgelerinden yararlanabilirsiniz.
Temel Komutlar
Daha önce UNIX tabanlı bir işletim sisteminde çalışanlar için Linux,
öğrenilmesi çok kolay bir sistem olacaktır. Standart bir UNIX
sisteminde yeralan hemen hemen tüm komutlar, Linux'a taşınmıştır.
Onlarca çeşit kabuğun yanı sıra, sed, awk gibi programcının işini
kolaylaştıran diller, ls, less, finger gibi temel her türlü komut,
Linux'ta vardır.
Ağ ve Internet uygulamaları için elm ve pine (Pine Is Not Elm :-)
yanında metin editörleri olarak vi, vim (vi'ın daha gelişmiş sürümü),
pico ve joe sayılabilir. Editörlerden, bizde fazla bilinmeyen Emacs da
Linux altında denemeye değer programlardandır. Kelime işlem
programlarından troff, groff (GNU roff) ve daha modern metin işleme
yazılımlarından TeX ve LaTeX sayılabilir.
Bazı program isimlerinin (GNU-tar, GNU-bash gibi) başında görebileceğiniz
GNU (Gnu is Not UNIX!), Linux için de yazılım ve programlar
üreten bir kuruluştur. GNU, lisansını ve yazarını korumak koşuluyla
programları kaynak koduyla birlikte Linux kullanıcılarına dağıtır. GNU
bash ve tcsh, Linux altında en çok rağbet edilen iki kabuk
ismidir. Diğer kabuklar arasında zsh, ash, ksh ve csh
sayılabilir. Kabuklar hakkında daha geniş bilgiyi,Bash Kabuğu konu başlığı altında bulabilirsiniz.
Uygulama Programları
Linux üzerinde ver tabanı uygulamaları ortalama bir kullanıcının
ihtiyacını karşılayabilir.Postgres, Mbase, msqlve Ingres gibi profesyonel
yazılımlar Linux ve diğer platformlarda istemci/sunucu bazda görev
yapabilirler. Özellikle Postgres, uygulama kolaylığı ve C, perl, tcl
gibi birçok dile yönelik arabirimiyle göze çarpar.
Mühendislik yazılımları arasında gnuplot (grafiksel veri analiz
yazılımı), xspread ve xfractint (fraktal yaratma programı)
sayılabilir.
Doğru seçilmiş bir donanım üzerinde kurulan bir Linux makinası, hemen
her tür çokluortam (multimedia) uygulamalarını rahatlıkla
çalıştırabilir. En az Pentium tabanlı, 32Mbayt RAM ve 2GB sabit diske
sahip makina yardımıyla ticari olarak satılan çokluortam uygulamalarını
kullanabilirsiniz. Linux, hemen her türlü ses kartını desteklediğinden
ses dosyalarının, workman, Cdplayer gibi programlar yardımıyla kolayca
çalınması mümkün olur. MIDI editörleri ve bir sentezleyici ile kendi
müzik stüdyonuzu kurabilirsiniz.
Biraz oyun oynamak mı istediniz? Doom, Quake, Abuse, Xtetris, FreeCiv(ya
da CivNet), Imaze ve benzeri onlarca oyun Linux'ta da var. ODTÜ'de
yüzlerce öğrenciyi bilgisayar başına mıhlayan MUD (Multi User Dungeon)
oyunlarını sunan makinaların birkısmı Linux idi.
Bu oyunları çeşitli ftp adrteslerinden ücretsiz temin edebilirsiniz.
Linux işletim sistemi altında X Pencere sistemi ile Windows altındaki
gibi grafik arabirimiyle birlikte çalışabilirsiniz. Windows ile uğraşan
herkes rahatlıkla X Pencere Arabirimine geçiş yapabilir. X ile ekranda aynı anda
birden fazla pencere açılabilir, fare yardımıyla birden fazla uygulama
aynı anda kontrol edilebilir.
Pekçok uygulamanın (özellikle Internet tabanlı) X üzerinde çalışan
sürümleri vardır. Bu sayede metin tabanlı ekrana (vt100) dönmeden her
işinizi X yardımıyla tamamlayabilme şansınız olur. Bu sayede Linux, bir
iş istasyonu görünümüne ve kullanışlılığına sahip olacaktır.
X pencere denetleyici (window manager - wm) kullanıcı ile X arasında
bekler ve klavye ile fareden aldığı emirleri ekranda yerine getirir. Bu
emirler, pencerelerin açılması, kapatılması ve yerlerinin
değiştirilmesi gibi komutlardır. Sıkça kullanılan pencere
denetleyicileri fvwm, twm ve
olwm'dir.
LINUX Dersleri
- Linux Nedir?
- Linux'un Desteklediği Donanımlar
- Linux'un Kullanım Amaçları
- Linux Yazılım Özellikleri
- Linux ve Diğer İşletim Sistemleri
- Linux ve Donanım Desteği
- Linux'un Getirileri ve Götürüleri
- Linux Kurulumu ve Başlangıç
- Linux İçin Sabit Disk Üzerinde Yer Açmak
- Linux İle Bilgisayarın Açılması
- Linux LILO Yapılandırması
- Linux Komut Yapısı
- Linux Dosya ve Dizin Yapısı