Packt Publishing'in her yıl verdiği Yılın En İyi İçerik Yönetim Sistemi ödülü nü bu yıl Joomla'nın önünde 1. gelen Drupal almıştı. Ben de geçen yıllarda Joomla kullanmış ve son birkaç aydır Drupal'e geçiş yapmış biri olarak edindiğim deneyimlerden yola çıkarak iki sistem ile ilgili bir karşılaştırma yazısı hazırladım. Drupal, Türkiye'de yeterli Türkçe teknik destek verilmediği için pek tanınmamış bir sistem. Ancak, özellikle yurt dışında, en az Joomla kadar popüler. Peki neden...
Esneklik
Bunu aslında en kolay örnek vererek anlatabilirim. Joomla'da emlak sitesi yapmak istediğinizde bunun için bir bileşen bulmalısınız. Film incelemeleri yapmak için yine ayrı bir bileşen, oyun sitesi yapmak için başka bir bileşen, yemek tarifi sitesi yapmak için daha başka bir bileşen,... bu liste uzayıp gider. İşin kötü tarafı bu tür bileşenlerin önemli bir kısmı ücretli olarak sunulur. Yani ya parasını ödersiniz, ya da içiniz rahat ederse ve bulabilirseniz yasal olmayan içerik olarak kullanırsınız.
Öte yandan Drupal'de ise durum farklıdır. CCK (content creation kit, içerik yaratma seti) adında müthiş bir eklenti vardır ve bu eklenti ile kendi içerik türlerinizi oluşturabilirsiniz. Örneğin film içeriği için {isim, oyuncular, yönetmen, yıl, afiş, tanıtım, kullanıcı oyları, vb.}, aktör için {isim, biyografi, fotoğraf, kullanıcı oyları, vb.}, müzik grubu için {isim, kuruluş yılı, müzik türü, vs.}, şarkıcılar için {isim, doğum tarihi, vs.}, şarkılar için {isim, albüm, grup/şarkıcı, şarkı özleri, vs.}, albümler için {grup/şarkıcı, yıl, yapım firması, vs.}, yemek tarifleri için {malzeme, hazırlanış, vb.} şeklinde alanlar tanımlayabilirsiniz. Hem kolay, hem esnek hem de ücretsiz!
Bir de Views denilen bir eklenti var ki ondan da bahsetmezsek olmaz esneklik konusunda. Views'i kısaca gösel bir SQL sorgusu hazırlama ve sonuçları blok, sayfa, liste vb. şekillerde sunma aracı olarak tanımlayabiliriz. Birkaç cümleyle anlatmak mümkün değil belki ama CCK+Views bileşimi Joomla forumlarındaki Joomlacıları da oldukça kıskandırıyor.
Forumlarda kullanıcı izinleri verme, kullanıcı grupları oluşturma konularında Joomla'nın kısıtlayıcı olduğu da yazıyor ama bu konuda bir yorum yapamayacağım.
Joomla'da kategori ve bölüm oluşturma da oldukça kısıtlayıcı. Joomla'da bir içerik sadece bir kategoriye ait olabilirken, Drupal'de böyle bir kısıtlama yok. Örneğin hem futbol, hem bilgisayar oyunu hem de eğlence konularını içeren bir yazı yazdınız. Joomla'da yazınızı bu kategorilerden sadece birine ekleyebiliyorsunuz. Drupal'de ise yazınız aynı anda her üç kategorinin altında da listelenebilir.
Arama Motorları Performansı
Joomla'da kullanıcı dostu url'ler konusu, özellikle itemid olayıyla birleşince bana oldukça problem çıkartmıştı. Ayrıca her bileşenin sef linkleri ayrı olarak desteklemesi gerekiyordu. Drupal'de ise bu destek hazır olarak geliyor. Hatta url'lerinizi istediğiniz biçimde şekillendirebiliyorsunuz. Drupal ile ilk sitemi açtığımda bir ay gibi kısa bir süre içinde neredeyse tüm sayfalarım Google tarafından (1000 küsür) indekslenmişti üstelik. Tabi bunda her sayfa için otomatik metaveri oluşturma
olayının da büyük katkısı olmuştur.
Alışma süresi
Drupal diğer İYS'lerden pek alışık olmadığımız, daha akademik olarak tarif edebileceğim bazı kavramlar kullanıyor (taxonomy, vocabulary, node, argument vb.). Dolayısıyla Drupal ile yeni tanışan biri için sisteme alışmak, neyin ne anlama geldiğini çözmek diğer İYS'lere göre daha fazla zaman alıyor. Joomla'da ise section, category gibi daha standart ve anlaşılabilir kavramlar mevcut. Kendisiyle yeni tanışan ve zaten kafası yeterince karışık olan kullanıcılarının kafasını daha fazla karıştırmıyor.
Eklentiler
Drupal'ın çekirdek dağıtımı Joomla'ya göre daha az eklentiyle geliyor. Bu yüzden yabancıların tabiriyle "out-of-the-box" haliyle (bizde ise ilk haliyle diyebiliriz herhalde) Joomla daha fazla özelliğe sahip oluyor. Çekirdek versiyona yeni özellikler eklemeye yarayan eklentilerden iki İYS için de bolca bulmak mümkün. Burada Joomla ile Drupal arasındaki temel farklardan biri ortaya çıkıyor. Joomla'da özel eklentiler ücretli olarak sunulurken, Drupal'deki en kaliteli eklentiler bile ücretsiz; yani tam bir açık kaynak kodu ve paylaşım durumu söz konusu. Dolayısıyla Joomla'daki gibi yasal olmayan yollardan elde edilmiş eklenti kullanmak zorunda kalmıyorsunuz ve içiniz rahat ediyor.
Joomla'da eklenti geliştirenler çalışmalarını kendi siteleri üzerinden yayınlayıp joomla.org'a link koyabiliyorlar. Drupal'de ise daha merkezi bir kontrol söz konusu; yani tüm eklentiler drupal.org sitesinde yayınlanıyor ve buradan indiriliyor. Bu sebeple başka sitelere üye
olmak veya bu siteleri takip etmek zorunda kalmıyorsunuz. Bunun getirdiği başka bir avantaj ise Update Status eklentisi sayesinde sisteminizde kurulu bulunan tüm eklentilerin güncellik durumları otomatik olarka kontrol edilip, size bildiriliyor.
İşin kod kısmı ile ilgilenenler için de Drupal için bir güzellik söz konusu: yayınlanan tüm eklentilerde standart bir kod düzenine uyuluyor. Dolayısıyla kodlar daha temiz, düzenli ve anlaşılabilir durumda. Bir de benim henüz kurcalamadığım hook (kanca) sistemi var. Bu kancalar sayesinde bir eklentinin çıktısına eklentinin kodlarını değiştiremeden müdahale edebiliyorsunuz.
Temalar
Joomla için ücretli ücretsiz yüzlerce tema bulmak mümkün. Özellikle Template Club adıyla, her ay yeni bir tema hazırlayıp bunları satan siteler var ve gerçekten görsel olarak kaliteli işler yapıyorlar. Drupal'da ise öyle harika görselliğe sahip temalar bulmak pek mümkün değil. Öte yandan, Drupal ile hazırladığım ikinci sitede aldığım yorumlar gerçekten ilginç: birçok kişi sade ve temiz site tasarımını beğendiğini söyledi ve bu default temaydı Açıkçası şimdilik değiştirmek gibi bir niyetim de yok.
Unutmadan drupal.org sitesinde yer alan tüm temalar ücretsiz.
Teknik Destek
İngilizce destek konusunda iki İYS için de gerek kitap olsun, gerek forumlar ve dersler olsun bolca kaynak var. Fakat Türkçe destek dediğimizde Drupal'in Türkiye'de pek fazla tanınan ve kullanılan bir sistem olmaması nedeniyle ciddi bir sıkıntısı var.
Son Söz
Sonuç olarak, Drupal, Türkiye'de olmasa da dünyada oldukça fazla destek ve ilgi gören bir sistem. Hatta Drupal'in kurucusu Dries Buytaert'in Drupal hizmetleri vermek amacıyla kurduğu Acquia şirketine geçenlerde 7 milyon dolar gibi bir kaynak aktarıldı ki bu verilen desteği gözler önüne seriyor. Ancak Drupal'in genelde kullanıcılar üzerinde pek de iyi bir ilk izlenim bırakmadığı da bir gerçek. Drupal ile ilgilenenlere benim tavsiyem hemen pes etmemeleri yönünde. Daha önce deneyip vazgeçmiş olanlar ise bir şans daha vermeli...
Kaynak