Java Script Yazım Kuralları
Bu sayfamızda
JavaScript`in yazım kuralları üzerinde duracağız. JavaScript`te hata
yapmanın bedeli çok ağırdır. Nerede hata yaptığınızı bulmak uzun
zaman alır. (Bunun için JavaScript editörleri vardır, siteden
çekebilirsiniz.)
JavaScript tıpkı HTML gibi bırakılan boşlukları dikkate almaz. Yani
sayi=5 ile sayi = 5 arasında fark gözetmez.
JavaScript`te komutlar ; (noktalı virgül) işareti konularak yanyana
yazılabilir. Aynı satırda olmasa da her komuttan sonra ; işareti
koymak yararlıdır, kodlar arasında ayıraç vazifesi görür. Gerçi ben
pek yapmıyorum ama istiyorsanız siz yapın.
JavaScript Nesnelerine İsim Koyma
JavaScript nesnelerine isim koyarken aklımızdan çıkarmamamız
gerekenlerin başında, JavaScript`in küçük harf, büyük harf ayrımı
yaptığıdır. Mesela AritmetikOrtalama() isimli bir fonksiyonu daha
sonra aritmetikortalama() ismiyle çağıramayız. JavaScript bu durumu
iki ayrı fonksiyon gibi değerlendirir.
JavaScript nesnelerinin (değişken, fonksiyon vb.) ismi bir sayıyla
başlamaz ama sonraki karakterler sayı olabilir; arada boşluk
bırakılmaz, boşluk yerine _ işareti kullanılır. Bunları değişkenler
konusunda anlatmıştık. JavaScript nesneleri bu kurallara uygun her
kelimeyi isim olarak alması da söz konusu değil, JavaScript
komutlarını, nesne ismi olarak kullanamayız. Bazı isimlerde daha
sonra komut olarak JavaScript`e girer diye ayrılmıştır ve onlarda
nesne ismi olarak kullanılamaz. Nesne ismi olarak kullanılamayan bu
kodları aşağıda listeledim:
abstract
alert
arguments
Array
blur
boolean
Boolean
break
byte
callee
caller
captureEvents
case
catch
char
class
clearInterval
clearTimeout
close
closed
confirm
const
constructor
continue
Date
debugger
default
defaultStatus
delete
do
document
double
else
enum
escape
eval
export
extends
FALSE
final
finally
find
float
focus
for
frames Function
function
goto
history
home
if
implements
import
in
infinity
innerHeight
innerWidth
instanceof
int
interface
isFinite
isNaN
java
length
location
locationbar
long
Math
menubar
moveBy
moveTo
name
NaN
native
netscape
new
null
Number
Object
open
opener
outerHeight
outerWidth
package
Packages
pageXOffset
pageYOffset
parent
parseFloat
parseInt
personalbar print
private
prompt
protected
prototype
public
RegExp
releaseEvents
resizeBy
resizeTo
return
routeEvent
scroll
scrollbars
scrollBy
ScrollTo
self
setInterval
setTimeout
short
static
status
statusbar
stop
String
super
switch
synchronized
this
throw
throws
toolbar
top
toString
transient
TRUE
try
typeof
unescape
unwatch
valueOf
var
void
watch
while
window
with
JavaScript`te Özel İşaret Gösterimi
JavaScript`te HTML nesnesini ifade ederken bazı özel işaretlerin
önlerine işareti koymalıyız.
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
</script>
</body>
</html>
Bu uygulama çalışmaz ve JavaScript hatası verir. Bu kodda JavaScript
içiçe tırnakları, ayrı ayrı tırnak işareti olarak görür. Doğrusu
şöyle yazılır:
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
</script>
</body>
</html>
JavaScript`te ` (tek tırnak) işareti ile " (çift tırnak) işareti
arasında işlevsel bakımdan bir fark yoktur. Ancak içiçe tırnak
kullanılan durumlarda içtekini başka, dıştakini başka tırnak
işaretiyle göstermek yararlıdır. Örneğin:
<input type="button" value="Bas" onclick="alert(`Düğmeye
Bastınız!`);">
Burada " (çift tırnak) işaretiyle JavaScript ifadesi HTML
parametresine tanıtılmış oluyor. ` (tek tırnak) ifadesi ile
JavaScript kodunun yazdırdığı metin belirtilmiş oluyor. Böylece
hangi tırnağın nerede bittiği konusunda herhangi bir karışıklık
olmuyor.
Yorum Kodları
JavaScript ile yapacağımız programlar bazen o kadar büyük ve
karmaşık olur ki, neler yaptığımızı biz bile unuturuz. Gerek
sonradan hatırlamak için, gerekse bizden başka kodları okuyacak
olanlara yardımcı olmak için, kodların arasına bazı notlar düşeriz.
Bu tür notları doğrudan yazarsanız JavaScript hatasına sebep olur
veya programınızın işlevini değiştirirsiniz. Bu notları düşmek için
not satırı önüne // işaretini koyarız. Bu işaret bir satırlık not
bırakmamızı sağlar ve JavaScript kodlarını etkilemez:
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
//Bu uygulama JavaScript yazım kuralları üzerinedir.
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
</script>
</body>
</html>
Bazen düşeceğimiz not birkaç satırdan oluşabilir. Bu durumda not
/*...*/ işaretleri arasına yazılır.
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
/*Bu uygulama JavaScript yazım kuralları üzerinedir.
İtiraf edeyim ki pek iyi bir uygulama olmadı,
Ali`ymiş, yok efendim köpeği hav hav dermiş.
İlkokul uygulamalarına benzedi.*/
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
</script>
</body>
</html>
JavaScript`in gözatıcı (browser) tarafından derlendiğini daha önce
söylemiştim. Ancak bazı kişisel gözatıcılar ve eski sürüm
gözatıcılar JavaScript`i desteklemiyor ve sayfada hatalar veriyor.
Bu tip gözatıcıların JavaScript kodlarını tanıması için elimizden
gelen birşey yok. Ama hiç olmazsa sayfada hataya neden olmamak için
HTML`in <!-- yorum kodu kullanılır. Ayrıca yeni sürümlerin kodu
görebilmesi için // yorum kodları da gereklidir. Eski sürüm
gözatıcılar veya JavaScript`i desteklemeyen kişisel gözatıcılar
JavaScript kodlarını HTML yorumu olarak görür ve sayfada bozulmaya
neden olmaz; kullanıcı JavaScript`in faydalarından yararlanamasa da,
sayfayı düzgün bir şekilde görür. Aşağıda bunun nasıl yapıldığını
görüyorsunuz.
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
<!-- Eski sürüm gözatıcılardan JS kodlarını saklayalım.
//Şimdi normal kodları yazabiliriz.
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
//-->
</script>
</body>
</html>
Evet, JavaScript`in yazımı bazı sıkı kurallara bağlı ve çok karmaşık
gibi görünüyor. Aslında bu JavaScript`in gelişmiş ve kolaylaşmış
hali. Evel-i zamanda kodları satırlara bölmek için neler yapardık,
neler. Üstelik artık JavaScript editörler de var.
JavaScript`in yazım kuralları üzerinde duracağız. JavaScript`te hata
yapmanın bedeli çok ağırdır. Nerede hata yaptığınızı bulmak uzun
zaman alır. (Bunun için JavaScript editörleri vardır, siteden
çekebilirsiniz.)
JavaScript tıpkı HTML gibi bırakılan boşlukları dikkate almaz. Yani
sayi=5 ile sayi = 5 arasında fark gözetmez.
JavaScript`te komutlar ; (noktalı virgül) işareti konularak yanyana
yazılabilir. Aynı satırda olmasa da her komuttan sonra ; işareti
koymak yararlıdır, kodlar arasında ayıraç vazifesi görür. Gerçi ben
pek yapmıyorum ama istiyorsanız siz yapın.
JavaScript Nesnelerine İsim Koyma
JavaScript nesnelerine isim koyarken aklımızdan çıkarmamamız
gerekenlerin başında, JavaScript`in küçük harf, büyük harf ayrımı
yaptığıdır. Mesela AritmetikOrtalama() isimli bir fonksiyonu daha
sonra aritmetikortalama() ismiyle çağıramayız. JavaScript bu durumu
iki ayrı fonksiyon gibi değerlendirir.
JavaScript nesnelerinin (değişken, fonksiyon vb.) ismi bir sayıyla
başlamaz ama sonraki karakterler sayı olabilir; arada boşluk
bırakılmaz, boşluk yerine _ işareti kullanılır. Bunları değişkenler
konusunda anlatmıştık. JavaScript nesneleri bu kurallara uygun her
kelimeyi isim olarak alması da söz konusu değil, JavaScript
komutlarını, nesne ismi olarak kullanamayız. Bazı isimlerde daha
sonra komut olarak JavaScript`e girer diye ayrılmıştır ve onlarda
nesne ismi olarak kullanılamaz. Nesne ismi olarak kullanılamayan bu
kodları aşağıda listeledim:
abstract
alert
arguments
Array
blur
boolean
Boolean
break
byte
callee
caller
captureEvents
case
catch
char
class
clearInterval
clearTimeout
close
closed
confirm
const
constructor
continue
Date
debugger
default
defaultStatus
delete
do
document
double
else
enum
escape
eval
export
extends
FALSE
final
finally
find
float
focus
for
frames Function
function
goto
history
home
if
implements
import
in
infinity
innerHeight
innerWidth
instanceof
int
interface
isFinite
isNaN
java
length
location
locationbar
long
Math
menubar
moveBy
moveTo
name
NaN
native
netscape
new
null
Number
Object
open
opener
outerHeight
outerWidth
package
Packages
pageXOffset
pageYOffset
parent
parseFloat
parseInt
personalbar print
private
prompt
protected
prototype
public
RegExp
releaseEvents
resizeBy
resizeTo
return
routeEvent
scroll
scrollbars
scrollBy
ScrollTo
self
setInterval
setTimeout
short
static
status
statusbar
stop
String
super
switch
synchronized
this
throw
throws
toolbar
top
toString
transient
TRUE
try
typeof
unescape
unwatch
valueOf
var
void
watch
while
window
with
JavaScript`te Özel İşaret Gösterimi
JavaScript`te HTML nesnesini ifade ederken bazı özel işaretlerin
önlerine işareti koymalıyız.
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
</script>
</body>
</html>
Bu uygulama çalışmaz ve JavaScript hatası verir. Bu kodda JavaScript
içiçe tırnakları, ayrı ayrı tırnak işareti olarak görür. Doğrusu
şöyle yazılır:
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
</script>
</body>
</html>
JavaScript`te ` (tek tırnak) işareti ile " (çift tırnak) işareti
arasında işlevsel bakımdan bir fark yoktur. Ancak içiçe tırnak
kullanılan durumlarda içtekini başka, dıştakini başka tırnak
işaretiyle göstermek yararlıdır. Örneğin:
<input type="button" value="Bas" onclick="alert(`Düğmeye
Bastınız!`);">
Burada " (çift tırnak) işaretiyle JavaScript ifadesi HTML
parametresine tanıtılmış oluyor. ` (tek tırnak) ifadesi ile
JavaScript kodunun yazdırdığı metin belirtilmiş oluyor. Böylece
hangi tırnağın nerede bittiği konusunda herhangi bir karışıklık
olmuyor.
Yorum Kodları
JavaScript ile yapacağımız programlar bazen o kadar büyük ve
karmaşık olur ki, neler yaptığımızı biz bile unuturuz. Gerek
sonradan hatırlamak için, gerekse bizden başka kodları okuyacak
olanlara yardımcı olmak için, kodların arasına bazı notlar düşeriz.
Bu tür notları doğrudan yazarsanız JavaScript hatasına sebep olur
veya programınızın işlevini değiştirirsiniz. Bu notları düşmek için
not satırı önüne // işaretini koyarız. Bu işaret bir satırlık not
bırakmamızı sağlar ve JavaScript kodlarını etkilemez:
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
//Bu uygulama JavaScript yazım kuralları üzerinedir.
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
</script>
</body>
</html>
Bazen düşeceğimiz not birkaç satırdan oluşabilir. Bu durumda not
/*...*/ işaretleri arasına yazılır.
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
/*Bu uygulama JavaScript yazım kuralları üzerinedir.
İtiraf edeyim ki pek iyi bir uygulama olmadı,
Ali`ymiş, yok efendim köpeği hav hav dermiş.
İlkokul uygulamalarına benzedi.*/
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
</script>
</body>
</html>
JavaScript`in gözatıcı (browser) tarafından derlendiğini daha önce
söylemiştim. Ancak bazı kişisel gözatıcılar ve eski sürüm
gözatıcılar JavaScript`i desteklemiyor ve sayfada hatalar veriyor.
Bu tip gözatıcıların JavaScript kodlarını tanıması için elimizden
gelen birşey yok. Ama hiç olmazsa sayfada hataya neden olmamak için
HTML`in <!-- yorum kodu kullanılır. Ayrıca yeni sürümlerin kodu
görebilmesi için // yorum kodları da gereklidir. Eski sürüm
gözatıcılar veya JavaScript`i desteklemeyen kişisel gözatıcılar
JavaScript kodlarını HTML yorumu olarak görür ve sayfada bozulmaya
neden olmaz; kullanıcı JavaScript`in faydalarından yararlanamasa da,
sayfayı düzgün bir şekilde görür. Aşağıda bunun nasıl yapıldığını
görüyorsunuz.
Javascript:
<html>
<head>
<title>JavaScript Uygulaması</title>
</head>
<body>
<script language="JavaScript">
<!-- Eski sürüm gözatıcılardan JS kodlarını saklayalım.
//Şimdi normal kodları yazabiliriz.
document.write ("Ali`nin köpeği "Hav hav!" dedi.");
//-->
</script>
</body>
</html>
Evet, JavaScript`in yazımı bazı sıkı kurallara bağlı ve çok karmaşık
gibi görünüyor. Aslında bu JavaScript`in gelişmiş ve kolaylaşmış
hali. Evel-i zamanda kodları satırlara bölmek için neler yapardık,
neler. Üstelik artık JavaScript editörler de var.
Java Script Dersleri
- Java Script Fonksiyonlar
- Java Script Yazım Kuralları
- Java Script Aritmetik İşlemler
- Java Script Değişkenler
- Java Script'e Giriş
- Java Script Akış Denetimi
- Java Script Döngü Denetimi
- Java Script Mantıksal İşlemler
- Java Script Pencere Komutları
- Java Script Metin Komutları
- Java Script Form Nesnesi
- JavaScript ile Sayfalama
- Java Script Diziler
- Java Script Zaman Komutları
- Java Script Matematik Komutları
- Java Script Olaylar
- Java Script ve DHTML
- Java Script Doküman Nesnesi
- Java Script Pencere Nesnesi
- Java Script Gözatıcı Komutları
- Java Script Olay Komutları
- Java Script Sayfa Nesnesi
- Java Script Tablo