Hancı Eğitim

Şimdi yaptığımız
çalışmalar çok kısa ve basit olsa da, gerçek bir program çok
uzun, karmaşık ve anlaşılması güç olabilir. Programcı bazen bir
şey denemeye başlar, bitirir ve bitirdiği zaman da ne yaptığını
unutur. Bazen de bizim yazdığımız programı başkaları devam
ettirmek durumunda olabilir. Diğer bir deyişle kodumuzun
dokümantasyonunu yapmamız gerekebilir.

Değişkenleri
isimlendirirken, anlamlı isimler seçmek gerektiğinden
bahsetmiştim. Ama sadece değişkenlerin anlamlı isimlere sahip
olması yetmez. Bazen anlamlı isimler seçerken de çok açık,
anlaşılır seçemediğimiz durumlarda işin içinden çıkılmaz olur.

Yalın saylar
kullanmaktan kaçınmak da kolalık sağlar. Mesela aşağıdaki örnek
çok açık değildir:

Bunun yerine
aşağıdaki gibi bir kullanım daha açıklayıcı olur:

Değişkenlerin anlamlı
isimlere sahip olması ve tanımlanmamış sayıları kullanmaktan
kaçınmak, programcıların kendi kendisinin dokümantasyonunu yapan
programlar yazmak için kullandıkları yöntemlerdir.

Yorum cümleleri
yazmak da kendi kendisinin dokümantasyonunu yapan program
yazmanın güzel bir yoludur. Yorum cümleleri, derleyici
tarafından dikkate alınmayan, ama programın üzerinde çalışacak
olanlar için açıklayıcı bilgiler içeren, programcı tarafından
programın yazıldığı esnada ya da daha sonra eklenen yazılardır.

Programcılar
genellikle yorum satırları yazmak istemezler. Çünkü yorum
satırları programın çalışması açısından hiçbir şey ifade etmez.
Program bittikten sonra ve çalışmaya başladıktan sonra yorum
satırları ekleyebilirsiniz. Fakat yazma aşamasındayken yorum
satırı eklemek daha iyi bir yaklaşımdır. Zira, daha sonra
unutacağınız bazı şeyler o anda aklınızdadır ve onları
yazarsanız kaybolmamış olur.

C# iki çeşit yorum
satırını destekler. Bunlardan birincisi tek satırlık yorum
cümlesi denilen iki tane sağa eğik çizgi ( // ) kullanmaktır.
İlk olarak C++ dilinde kullanılan ve daha C programcılarının da
kullanmak istediği tek satırlık yorum cümlesi, daha sonra C
diline de eklendi. Bu şekilde bir kullanımda satırın sonuna
kadar olan her şey, derleyici tarafından yorum cümlesi olarak
kabul edilir. C# da tek satırlık yorum cümlesi yapısını miras
almıştır.

C#’ta genellikle
satır sonları önemli değildir. Bir çok ifade tek satırda
yazılabileceği gibi bir ifadeyi birden çok satıra bölmek de
mümkündür. Bu yapı ifadeler arasında bırakılan fazladan
boşluklar ya da diğer bir deyişle beyaz boşluklar gibidir. Tek
satırlık yorum cümleleri ise bu kuralın dışındadır. Çünkü yorum
cümlesi, satırın bittiği yerde sona erer. Bu durum C# dilinde,
satır sonlarının diğer beyaz boşluklardan farklı
değerlendirildiği çok nadir durumlardan biridir.

Diğer yorum cümlesi
yazma şekli de sınırlanmış yorum cümlesidir. C’de uzun yıllar
tek yorum cümlesi yazma şekli sınırlanmış yorum cümlesi oldu. /*
karakterleri ile başlar, */ ile biter. Bir sınırlanmış yorum
ifadesi birden çok satır tutabilir. /* karakterleri ile başlar,
alt satırda da devam edebilir, */ karakterleri ile sona erer.

Yorum cümleleri
derleyici tarafından hiçbir şekilde dikkate alınmaz.

Yorumun kendisi /*
karakterlerini içerebilir, derleyici bunu kabul edebilir.

Her iki yorum cümlesi
türünü iç içe kullanabilirsiniz, ama bazen problem olur. Mesela
aşağıdaki gibi bir kullanım yanlıştır:

Yukarıdaki yorum
cümlelerinin kullanımının yanlış olmasının sebebi, her iki türün
de anlamlarından kaynaklanıyor. // karakterleri, önünde bulunan
satırın sonuna kadar tamamını yorum cümlesi kabul eder. Bu
durumda alt satırda devam ettiğini düşündüğümüz yorum cümlesinin
başlama karakterleri olan /*, hiç algılanmamış olur. Bu durumda
alt satırdaki */ karakterlerinin daha önce başlamış bir yorumu
bitirdiğini fark edemez. Hata olur. Oysa aşağıdaki kullanım
doğrudur:

Derleyici //
ifadelerini dikkate almaz, çünkü /* karakterleri ile başlan
yorum cümlesi */ karakterlerine kadar devam eder. //
karakterleri de yorumun bir parçası kabul edilir.

Bir çok programcı,
yazdıkları kod sayfalarının en üstüne aşağıdaki gibi bir
açıklayıcı ifade eklemeyi uygun bulur:

Yukarıda görülen
yorum cümleleri de standart /* karakterleri ile başlar, */ ile
biter. Ama aradaki fazladan asteriksler estetik için koyulmuş,
özel bir anlam ifade etmiyor.

Bunun gibi,
yazdığımız her sınıfın veya yöntemin başına açıklama cümleleri
ekleyebiliriz. Çok uzun bir program yazmışsak, programın
başkaları tarafından anlaşılabilmesi böylece çok kolaylaşmış
olur.

Yazdığımız ifadeleri
de program içerisinde hemen bir üst satırlarına tek satırlık
oyrum cümlesi ekleyerek anlaşılır hale getirebiliriz.

Değişkenlere isim
verirken, anlamlı isimler seçmek ve düzgün kodlamak bazen
yetmeyebilir. Mesela bir program bloğunu denedikten sonra,
fikrimizi değiştirip başka bir blok denemek isteyebiliriz. Bu
durumda ilk bloğu sınırlı yorum cümleleri haline getirip diğer
bloğu yazabiliriz. Gerekirse de ikinci bloğu yorum cümleleri
haline getirip ilk bloğu açarız.

Deneme yanılma
yöntemi programlamada çoğu zaman işe yarar. Tecrübelerimiz de
bize yol gösterir. Ama doğru programlamayı da öğrenmek gerekir.