C# ile program yazmaya
ilk adım: Atama İşlemleri

Programlamaya başlarken,
ilk olarak onu matematiğe benzetebiliriz. Mesela ilk yazacağımız
programlardan biri de iki tane sayıyı toplayıp sonucunu ekrana
yazdırmak olabilir. Ama tabiki matematikteki her şey programlamada
da olduğu gibi var anlamına gelmiyor. Bu farkları başlarda iyi
anlarsak programlama mantığını kavramakta zorluk çekmeyiz.

Şimdi matematiksel bir
ifade görelim:

Oldukça anlaşılır
ifadeler. Şimdi bu işlemi C# dilinde yazalım:

Yukarıda görülen program
parçasında A, B ve C ifadeleri değişken olarak adlandırılır.
Değişkenler basitçe kendilerine atanan değerleri saklayan bellek
bölgelerini sembolize eder diye tanımlanabilir. Görüldüğü gibi C#
kodu ile matematiksel ifade arasında sadece sonlara konulan noktalı
virgül farkı var. Ama bu benzerlik aldatıcıdır.

Yukarıdaki program
parçası matematiksel olarak anlamlı olsa da programlama açısından
anlamsızdır. Matematikte eşittir işareti eşitlik bildirmek için
kullanılır. Bu yüzden matematiksel olarak bu ifadeyi gördüğümüzde
C’nin 5 olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. C#’ta eşittir ifadesi
atama operatörüdür. Program kodları satır satır sırayla derlenir.
İlk satır derlendiğinde A değişkenine 1 değeri atanır. C#
derleyicisi, daha henüz değeri belli olmayan B ifadesini kullanan 2.
satıra geldiğinde ne yapacağını bilemez ve hata olduğunu bildirir.

Operatörler, bilgisayarın
bir işlemi gerçekleştirmesini sağlayan semboller ya da kısa
kelimelerdir. Mesela yukarıdaki program kodlarındaki eşittir ifadesi
atama operatörüdür. Operatörlerin sağındaki ve solundaki ifadelere
ise operand denir. Atama operatörünün de 2 tane operandı vardır.
Atama operatörünün solundaki ifade mutlaka bir değişken olmalıdır.
Sağındaki ifadelerin hesaplanması sonucu oluşacak değer solundaki
değişkene atanır.

Artı işareti de aritmetik
operatörlerden biridir. Operatörlerin tamamı ileride geniş bir
şekilde işlenecektir. Burada kısaca bahsettik.

Atama işlemi sadece
yukarıda verdiğimiz örnekteki gibi değildir. Aşağıda gördüğünüz
atamaların hepsi C#’ta geçerlidir:

A=A+1 MESELESİ

Matematiksel olarak
hiçbir anlamı olmayan ama programlamada kullanılan bir ifade var.
Bunu ilk defa öğrenirken doğru anlarsanız, daha sonra zorluk
çekmezsiniz.

Atama yaparken göz önüne
alınacak en önemli kural atamaların daima sağdan sola doğru
olduğudur. Yukarıdaki örneğin 1. satırında A değişkenine 11 değeri
atandı. Daha sonraki satırda ise A değişkeninin değeri olan 11 ile 1
toplanıp hesaplanan değer A değişkenine atandı. Kısacası A’nın yeni
değeri 12 oldu.

Negatif sayıları da bir
eksi işareti ile gösteririz.

Aşağıdaki ifade
matematikte geçerli olmasına rağmen programlamada geçersizdir.

Değişkenlere değerleri
değişebildiği için değişken denmiştir. Aşağıdaki örneği inceleyelim.

Yukarıdaki örneğin 3.
satırında C 8’e eşit oluyor. 4. satırda B’nin değeri değişerek 5
oluyor. 5. satırda ise C’nin değeri 15 oluyor.

C#’ta program yazarken
satır kavramı yoktur. ALGOL dilinden türeyen diğer dillerde olduğu
gibi C#’ta da her ifadenin sonuna noktalı virgül konur. İfadenin
bittiği yerden hemen bir yenisi başlayabilir, bir ifade birden çok
satıra bölünebilir.

Yukarıda verilen
örneklerden her ikisi de doğrudur. C#’ta her ikisine de izin
verilir.

Programlamada boşluklar
ve boş satırlar, alfabe dışı karakter olarak bilinir. Programcılar
alfabe dışı karakterleri programlarını daha okunur yapabilmek için
kullanırlar. Mesela ben, atama ve aritmetik operatörlerde operatörün
sağında ve solunda 1 karakterlik boşluk bırakmayı severim:

C# büyük- küçük harfe
duyarlı bir programlama dilidir, değişken isimlendirirken küçük harf
ve büyük harf kullanabilirsiniz. Aşağıdaki örnekte her üç değişken
de diğerinden farklıdır. Ama yine de program yazarken karışıklığa
mahal vermemek için birbirine sadece bir harfin büyük ya da küçük
olması kadar benzeyen değişken isimleri kullanılmaz.

İSİMLENDİRME KURALLARI

Değişkenleri
isimlendirirken dikkat edilecek kurallar vardır ama bu kurallar son
derece basittir:

1. 
   

   
   Değişken isimleri
   muhakkak bir harf ile ya da alt çizgi ile başlamalıdır.
   
   

2. 
   

   
   Değişken isimleri
   sadece sayı, harf ve altçizgi içermelidir. Diğer noktalama
   işaretleri değişken isimlerinde kullanılamaz. Asla sayı ile
   başlamaz.
   

Birden çok kelime içeren
değişkenlerin isimlendirilmesi için yaygın olan iki yaklaşım çok sık
görülür. Birincisi her kelimeler arasına alt çizgi koyarak küçük
harflerle yazmaktır. Diğeri ise her kelimenin baş harfini büyük
yazarak bitişik yazmaktır. Bu konuyu daha sonra isimlendirme
notasyonlarını işlediğimiz ünitede geniş bir şekilde işleyeceğiz.

Değişken ismi olarak
kullanılamayacak kelimeler vardır. Bunlara anahtar kelime denir,
bunlar C# tarafından ayrılmış kelimelerdir. 77 tanedir. Bunların
listesini inceleyiniz.

Değişkenlere isim
verirken X, A, B gibi isimler verebilirsiniz. Ama sizin yazdığınız
programa birisi devam edecekse, siz daha sonra dönüp bakacaksanız
anlamlı isimler vermeniz gerekiyor.

Ama değişkenlere uzun
isimler vermek de sıkıcı olabilir. Onun yerine anlamlı kısaltmalar
yapmak daha mantıklıdır.