Program yazmanın iki
boyutundan bahsedebiliriz, bunlar ise programcı açısından program
ve kullanıcı açısından programdır. Program geliştiriciler olarak
başlangıçta her iki kişi de biziz. Rolümüz programcıdan
kullanıcıya değişince ya da kullanıcıdan programcıya değişince,
bakış açımız da değişecektir. Mesela, programımızın verdiği çıktı,
kullanıcı açısından girdidir. Kullanıcının programa girdiği
veriler program açısından girdi, kullanıcı açısından çıktıdır.

Burada bahsedilen girdi
ve çıktı kavramları üzerinde durmak istiyorum. Programın dış
dünyaya verdiği bilgiler, gösterdiği tepkiler çıktı olarak
tanımlanırken, dış dünyadan aldığı bilgiler ise girdi olarak
tanımlanır. Bir bilgisayar programı da aldığı girdileri yorumlar,
saklar, bu bilgilere dayanarak dış dünyaya bir takım sonuçlar
gönderir. Bu modele I/O modeli denir.

I/O Modelleri

Windows ortamında
çalışan bir program kullanıcıdan girdileri klavye, mouse, buton ya
da kaydırma çubukları gibi çeşitli kontroller yardımı ile alır.
Bir Windows programı çıktıyı kullanıcıya yazı veya grafik olarak
gösterir. Bir fırını çalıştıran program ise farklı bir kullanıcı
I/O modeline sahiptir. Burada girdiler fırınını ön panelindeki
butonlarla yapılır. Çıktılar ise fırının açılması, fırının
kapanması, tepsinin döndürülmesi, ışığın yakılması şeklinde
olacaktır. C ve C# gibi dillerde kullanıcı girdi ve çıktısı için
özel bir model yoktur. Bu bir eksiklik gibi görünüyor fakat değil.
Bunu şöyle söylemek daha doğru olacaktır: C#, kullanıcıyı herhangi
bir girdi ve çıktı modelini kullanmaya zorlamaz. Siz yazdığınız
programın nerede kullanılacağına göre girdi ve çıktı modelinizi
kendiniz seçersiniz.

Bu bölümde konsol
ekranı yardımıyla kullanıcıya çıktı verebilen bir program yazmaya
çalışacağız. Bunu yapmadan önce bazı kavramları açıklamakta yarar
var. Ekranda yazı göstermeye yarayan System.Console.WriteLine() ve
System.Console.Write komutlarıdır. Bu komutlar neden üç parçadan
oluşuyor? Bu parçaların adları nelerdir?

System bir isimuzayıdır.
İsimuzayları C#’a C++ dilinden miras kalmıştır. İsimuzayları
birbiri ile alakalı yöntemleri bir paket içinde toplamaya yarayan
bir paketleme sistemidir. Bir isimuzayının içindeki bir yöntemin
adı diğer bir isimuzayı içinde de bulunabilir. Bu da isimuzayının
bir diğer işlevidir.

System isimuzayı;
kullanıcı ile iletişim kurmaya yarayan I/O modeli olan Console,
matematiksel işlemlerin bir araya toplandığı Math gibi temel
sınıfları içinde barındırır. Burada sınıf terimi geçti. Bir önceki
bölümde de anlattığımız gibi, C# programının temel birimi
sınıftır. Bunu daha doğrusu şöyle söylemek lazım: Nesne yönelimli
dillerin temel birimi sınıftır. Sınıfların özellikleri ve
yöntemleri vardır. Bir arabayı örnek alalım. Rengi, modeli fiyatı
gibi özellikleri vardır. Hareket etmek, korna çalmak, durmak gibi
yöntemleri vardır. Daha sonra bu temel araba sınıfından bir takım
farklı özellik ve yöntemlere sahip olan otobüs, kamyon, minibüs
gibi sınıflar türetiriz. Bu sınıfların örnekleri olan nesneler ise
araba sınıfının niteliklerini taşırlar. Türetilmiş sınıftan
oluşturulan nesne de türetilmiş sınıfın özelliklerini ve temel
sınıfın özelliklerini taşır.

Yöntemler ise sınıfın
dış dünya ile etkileşimini sağlayan eylemleridir. Mesela Console
sınıfının WriteLine yöntemi ekranda bir satır yazı gösterir. Write
yöntemi ise ekranda yazı gösterir ama alt satıra geçmez işini
bitirince.

WriteLine yöntemini
kullanan bir program bu yönteme bir argüman yollar:

Bazı programcılar
parantez ile argümanı ayırmak için argümanın sağına ve soluna
boşluk koymayı tercih ederler.

WriteLine yöntemine bir
değişkeni argüman olarak geçebildiğimiz gibi, bir sayısal ifadeyi
de geçebiliriz.

Yukarıdaki iki satırı
incelersek ilkinde bir işlemin sonucunu tutan değişkenin değerini
yazdırıyoruz. İkincisinde ise işlemin kendisini direkt
parantezlerin içine yazıyoruz. Sonucu hesaplayıp ekrana yazıyor.

Eğer amacımız sadece 2
ve 3 sayılarının toplamını ekrana yazdırmak ise

yazabiliriz.

using Direktifi

Eğer programda birden
fazla System.Console.WriteLine yöntem çağrısı yapıyorsak System
isimuzayınu using direktifini sınıf tanımı yapmadan önce
programımızın başına ekleriz. using direktifi ile tanımladığımız
herhangi bir isimuzayına dahil sınıfların yöntemlerini çağırırken
artık isimuzayı ismini yazmadan sadece sınf.yöntem() şeklinde
yöntemi yazarız. Bu bize zaman kazandırır. using direktifine
direktif denmesinin sebebi programın çalışma zamanında hiçbir
işlevinin olmamasındandır.

Şimdi artık çalışan ve
ekrana yazı yazan bir program yazalım.