HTML Etiketler Dersleri
1.
<html> </html> Etiketi ;
Daha öncede
belirttiğim gibi html kodlarının yorum aralığını başlatmak için bu
etiketi kullanırız. Sayfamızın
head
ve body
bölümleri bu etiketin yorum aralığında tanımlıdır.
Örnek :
1 <html>
2 <head>... head etiketinin içeriği ....</head>
3 <body>
4 ....
5 body etiketinin içeriği
6 ....
7 </body>
8 </html>
2. <head> </head> Etiketi ;
Yorum alanında sayfamız
hakkında bilgilerin bulunduğu bir etikettir. Örneğin sayfamızın
başlık bilgisinin bulunduğu TITLE etiketi ya da arama motorlarına
bilgi sağlamak için oluşturulan META etiketi bu etiketin yorum
alanında tanımlanır.
<html>
<head>
<title>.....</title>
</head>
<body>
....
body etiketinin içeriği
....
</body>
</html>
3. <body> </body> Etiketi ;
HTML dosyamız
içindeki en geniş içerikli etiket budur. Ziyaretçiye görünen
herşey bu etiketin yorum alanında tanımlanır. Ayrıca bu etiket
içinde kullanılan bileşenlerle de sayfamızın bazı temel
özelliklerini belirtebiliriz.
Tablo 1.1. Body
etiketinin bileşenleri
Girilecek Kod
Görevi
text = “renk”
Sayfanızdaki yazıların rengine
renk
ile belirtilen değeri verir.
link = “renk”
Sayfanızdaki bağların rengine
renk
ile belirtilen değeri verir.
vlink = “renk”
Sayfanızdaki ziyaret edilmiş bağların rengine
renk
ile belirtilen değeri verir.
alink = “renk”
Sayfanızdaki aktif bağların rengine
renk
ile belirtilen değeri verir.
bgcolor =
“renk”
Sayfanızın arka plan rengine
renk
ile tanımlı değeri verir.
background =
“resim_dosyası”
Eğer arka
planda sade bir renk değil de bir resim kullanmak
istiyorsanız,
resim_dosyası
kullanacağınız resmin adını temsil eder.
topmargin =
“değer”
Sayfamızda
kullanacağımız bileşenlerin istemci penceresinin üst
kenarına olan uzaklığını belirler.
leftmargin =
“değer”
Sayfamızda
kullanacağımız bileşenlerin istemci penceresinin sol
kenarına olan uzaklığını belirler.
rightmargin =
“değer”
Sayfamızda
kullanacağımız bileşenlerin istemci penceresinin sağ
kenarına olan uzaklığını belirler.
onload =
“betik”
Sayfa
yüklenirken çalıştırılacak javascript betiğini belirler.
onunload =
“betik”
Başka bir
sayfaya geçerken çalıştırılacak javascript betiğini
belirler.
Yukarıdaki
tabloda kullandığım
renk
değeri HTML içinde kullanılan renk kodlarını temsil etmektedir.
Altı basamaktan oluşan bu renk kodları ana renkler olan mavi,
sarı ve kırmızının kullanılan renkteki tonuna göre onaltılık
tabanda sayılarla istediğimiz rengi elde edebiliriz.
Renk kodları hakkında
kısa bir bilgi vermek gerekirse kodlar ikişer basamaklı üç
bölümden oluşur. Aşağıdaki tablo bu konu hakkında kafanızda
oluşan soru işaretlerinin silinmesinde size yardımcı olacaktır.
Tablo 1.2. Renk
Kodlarının Yapısı
Kırmızı
Yeşil
Mavi
00...FF
00...FF
00...FF
2. Satırda
ifade ettiğim aralıklara değişik değerler
(0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F) vererek rengi oluşturmamız
mümkündür. Kod kullanmanın yanı sıra renkleri doğrudan İngilizce
adlarını yazarak da kullanabiliriz. Örneğin beyazın kodu olan
#FFFFFF
yerine white
yazmamızda sonucu değiştirmeyecektir.
Tablo 1.3. Bazı
Renkler ve Kodları
Renk Adı
Kodu
black
(siyah)
#000000
maroon
(k.kırmızı)
#800000
green
(k.yeşil)
#008000
navy
(lâcivert)
#000080
purple
(k.mor)
#800080
teal (k.türkuaz)
#008080
oliver
(hâki)
#808000
gray
(gri)
#808080
Renk Adı
Kodu
silver
(gümüş)
#C0C0C0
red
(kırmızı)
#FF0000
lime
(yeşil)
#00FF00
blue
(mavi)
#0000FF
magenta
(mor)
#FF00FF
aqua (türkuaz)
#00FFFF
yellow
(sarı)
#FFFF00
white
(beyaz)
#FFFFFF
Dikkat
ederseniz her renk kodu bir diyez (#) işareti ile başlıyor ve
daha sonra altı basamaktan oluşan bir bölüm geliyor. Bu altı
basamak içinde
F yada
f
bulunduğu basamaktaki rengin tam olarak kullanılmasını ve sıfır
(0)
ise o basamaktaki rengin hiç kullanılmamasını sağlamak için
kullanılır. Yine html kodlarında olduğu gibi renk kodlarında da
büyük-küçük harf ayrımı yoktur. Yani
#FFFFFF ve
#ffffff
aynı rengi yani beyazı
temsil eder.<body text="#000000" bgcolor="#FFFFFF" link="#808080" vlink="#eaeaea" alink="#000000">
<body text="#000000" background="../resimler/arkafon.gif">
<body bgcolor="#334455" text=”#ffffff" topmargin="0">
Yukarıdaki birinci
kod satırı sayfamızın arka plan rengini beyaz, yazıları siyah,
bağları ve ziyaret edilmiş bağları gri ve etkin bağları da siyah
yapmak için kullanılır.
İkinci satır ise yazı
rengini siyah yapmak, bulunduğumuz dizinin bir üst dizinindeki
“resimler” dizininde bulunan “arkafon.gif” resmini artalan
yapmak için kullanılır.
Yazdığım son satır
ile de sayfamın arka fon ve yazı rengini belirliyor, sayfamın
bileşenlerinin istemci penceresinin üst kenarlığına olan
uzaklığı sıfırlıyorum.
4. <title> </title> Etiketi ;
Sayfamızın başlık
bilgisi bu etiket altında yer alır. Bu etiket head etiketi içinde
kullanılmak zorundadır.
<head>
<title>İlk HTML denemem</title>
</head>
5. <center> </center> Etiketi ;
Kendi yorum
aralığında bulunan tüm etiketlerin ekran çıktılarını browser
penceresine ekranı ortalayacak şekilde basar.
<center>
....
Burası etiketin yorum aralığı
.....
</center>
...
Burası center etiketinin yorum aralığının dışında
6. <hx> </hx> Başlık Etiketleri
Bu etiketler basit
olarak bir başlık kullanmak istediğimiz zaman, başlığı yazmak için
kullanılan etikettir. Etiketin kullanımında “Hx” ifadesindeki “x”
1 ile 6 arasında değerler alabilen bir tamsayıdır. Bu etiket ile
ekrana basılabilecek en büyük boyutlu yazı <H1> etiketi ile, en
küçük boyutlu yazı <H6> etiketi ile basılır.
Bu etiket ile
birlikte bir önceki etiket olan <p> etiketindeki gibi dört yer
belirleme kodu kullanılabilir. Etiketin kullanımı
<h1 align="center">Bu
benim en büyük başlığım!</h1>
şeklindedir. Etiketin yorum aralığındaki metin başlık olarak
ekrana basılır.
<h1 align="center" style="color:black;">Bu başlıklar gittikçe küçülecek!!!</h1>
<h2 align="center" style="color:blue;">Bu başlıklar gittikçe küçülecek!!!</h2>
<h3 align="center" style="color:navy;">Bu başlıklar gittikçe küçülecek!!!</h3>
<h4 align="center" style="color:green;">Bu başlıklar gittikçe küçülecek!!!</h4>
<h5 align="center" style="color:maroon;">Bu başlıklar gittikçe küçülecek!!!</h5>
<h6 align="center" style="color:purple;">Bu başlıklar gittikçe küçülecek!!!</h6>
Yukarıdaki örneğin
istemci çıktısı aşağıdakine benzer olacaktır.
|
7. <b> </b>, <i> </i>, <s>
</s>, <u> </u>, <big> </big>,
<small> </small>,
<tt> </tt>
Bunlar yazı
tiplerinin nasıl yorumlanacağını belirten etiketlerdir.
<b>kalın</b>, <i>eğik</i>, <s>üzeri çizili</s>, <u>altı çizili</u>,
<small>küçük</small>, <big>büyük</big>, <tt>daktilo yazısı</tt>
|
8. <sub> </sub>, <sup> </sup>
Formül ve benzeri
metinleri yazarken kullanılır.
H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> <br>
E = mc<sup>2</sup>
|
9. <hr> Etiketi ;
Ekrana yatay çizgi
çizmek için kullanılır. Bu etiketinde <br> etiketi gibi
sonlandırıcısı yoktur. Yani bu etiket bir yorum aralığı belirtmez.
Bu etiket ile tanımlanabilecek üç değişik özellik vardır.
Tablo 1.4. hr
etiketi içinde kullanılan kodlar
|
|
|
|
|
|
|
|
Bu kod, sayfa genişliğinde kalın ve mavi bir çizgi
<hr width="100%" color="#0000F8" size="4">
çizer.
|
10. <p> </p> ve <br> Etiketi ;
BR etiketinin
sonlandırıcısı (</br>) yoktur, yani bir yorum aralığından söz
edilemez. BR etiketi bulunduğumuz satırdan bir satır aşağı geçmek
için kullanılır.
Burada bir metin var
Bir alt satıra geçtiğimi sanıyorum!
Yukarıdaki metin ekran
yan yana basılacaktır. Her ne kadar kodu yazarken satır atlayarak
yazmış olsak bile browser bu kodu yorumlarken arada <br> etiketi
olmadığı için bu iki cümleyi yan yana basacaktır. Kodun doğru
kullanımı
Burada bir metin var <br>
Bir alt satıra geçtim!
şeklinde olmalıdır.
<p> ve </p> etiketleri
ise paragraf oluşturmak için kullanılır. P etiketi içinde yine
body etiketinde olduğu gibi birtakım tanımlamalar yapılabilir.
Tablo 1.5. <p>
etiketinin bileşenleri
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
<p align="justify">
Burada bir metin var.<br>
Bir alt satıra geçtiğimi sanıyorum! Daha önceki örneğe ek olarak
yazımı bir paragraf içinde yazıyorum.
</p>
|
11. <pre> </pre> Etiketi ;
Bir kod parçası, bir
konsol ekranı alıntısı ya da bir ascii-art gibi içindeki
boşlukların korunmasını gerektiren metinleri görüntülemek için
kullanılır. Web istemciniz, tüm diğer etiketler için yorum
aralığındaki fazladan boşluklarını gözardı ederek metni
sarmaladığı halde <PRE> etiketinin yorum aralığındaki metnin
boşluklarını olduğu gibi görüntüler.
<pre>
switch($i){
case "2":
echo "Değeri 2";
break;
case "3":
echo "Değeri 3";
break;
default:
echo "Değeri bilinmiyor";
break;
}
</pre>
Yukarıdaki kodun
istemcinizdeki görüntüsü aşağıdakine benzer olacaktır.
switch($i){ |
12. Tanımlama Listeleri <dl> </dl>, <dt> </dt>, <dd> </dd>
Terimler ve
açıklamalarını içeren listeler oluşturmakta kullanılırlar. Bir
uygulamanın komut satırı seçeneklerini listelemek ve altlarında
açıklamalarını vermek için kullanışlıdır.
<dt> ve <dd> etiketleri
<dl> etiketinin yorum aralığı içinde kullanılır. <dt> etiketi
terim, <dd> etiketi ise açıklaması için kullanılır. Bir örnekle
kullanımı daha kolay anlaşılacaktır.
<dl>
<dt>align = "left"</dt>
<dd>Paragrafı sola dayalı olarak yazar.</dd>
<dt>align = "right"</dt>
<dd>Paragrafı sağa dayalı olarak yazar.</dd>
</dl>
Yukarıdaki kodun
istemcinizdeki görüntüsü aşağıdakine benzer olacaktır.
|
13. Diğer Listeler <ul> </ul>, <ol> </ol>, <li> </li>
Yukarıdaki bölümde
anlatılan tanımlama listesinden başka iki tür liste daha vardır.
<ol> etiketi kullanılarak oluşturulan listeler sıralı listelerdir.
Sıralama sayısal, alfabetik ya da romen rakamları ile yapılabilir.
<ul> etiketi ile oluşturulan listelerde ise sıralama elemanı bir
grafik semboldür. <li> etiketi bu etiketlerin yorum aralığında
kullanılarak liste öğeleri verilir.
Bu etiketlerle
kullanılabilecek yardımcı kodları aşağıdaki tabloda belirttim.
Tablo 1.6. Liste
kullanımı için yardımcı kodlar
|
|
|
|
|
|
|
|
Sıralamasız liste (<ul>)
türü değerleri:
Sıralamasız listlerde
liste öğelerini belirtmek için 3 sembol ismi kullanılır:
disc
- İçi dolu bir daire görüntüler
circle
- İçi boş bir daire görüntüler
square
- İçi dolu ya da boş bir kare görüntüler
Tablo 1.7. Sıralı
liste (<ol>) türü değerleri
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Örnek:
<ol type="i">
<li> Birinci öğe...</li>
<li> İkinci öğe ...
<ul type="square">
<li>İkinci öğenin bir öğesi...
<li>İkinci öğenin başka bir öğesi...
</ul>
</li>
<li> Üçüncü öğe...</li>
</ol>
Yukarıdaki kodun
istemcinizdeki görüntüsü aşağıdakine benzer olacaktır.
|
14. <img> Etiketi ;
Sayfamıza resim
yerleştirmek için kullanılan etikettir. Etiketin kullanımına
geçmeden önce Internet üzerinde kullanılan resim dosyası
biçemleri üzerinde durmak istiyorum. Internet üzerinde en çok
kullanılan resim dosyası biçemleri GIF, JPG ve PNG’dir. Bu
biçemlerin seçilmesindeki amaç sayfanın yüklenmesini
kolaylaştırmaktır. Windows ortamında en çok kullanılan resim
formatı olan BMP'lerin web üzerinde kullanılmamasının en büyük
sebebi, iyi resim kalitelerine karşın bunun bir bedeli olarak
boyutlarının çok büyük olmasıdır. Kullanılan üç biçemin kendine
has bazı özellikleri vardır.
GIF biçemi 256 renk
kullanarak ve JPG biçemi de resmin kalitesinden biraz kısarak
boyut sorununu halleder.
Bunun yanı sıra
sayfamızda, mecbur kalmadıkça, büyük boyutlarda (hem ebat hem de
kb olarak) resimler kullanmaktan kaçınmak sayfamızın
yüklenmesini kolaylaştıracaktır. Yine bu etikette de
sonlandırıcı yoktur. Yani bir yorum aralığı belirtmez.
Bu etiket altında
kullanacağımız resmin bazı özelliklerini belirtmek için
tanımlayıcı bazı kodlar kullanırız. Bu kodları aşağıdaki tabloda
belirttim.
Tablo 1.8. Resim
kullanımı için yardımcı kodlar
Girilecek Kod
Görevi
src =
"resim_dosyası"
Kullanacağımız
resim dosyasının tam yolunu yazarak, hangi resmin
kullanılacağını belirtiriz.
width =
"genişlik"
Resmin
genişliği burada tanımlanır. Büyük bir resminiz varsa
genişlik
değerini "100%" vererek resmin web istemci genişliğine
dinamik uydurulmasını sağlayabilirsiniz.
height =
"yükseklik"
Resmin
yüksekliği burada tanımlanır.
vspace =
"düşey_aralık"
Resmimizi eğer
metin içinde kullanıyorsak metne olan dikey uzaklığı.
hspace =
"yatay_aralık"
Resmimizi eğer
metin içinde kullanıyorsak metne olan yatay uzaklığı.
alt = "metin"
Resmin üzerinde
fare ile bir süre beklendiğinde çıkan açıklayıcı bilgi
burada tanımlanır.
border =
"değer"
Resmin dışında
çerçeve çizgisi olacaksa "1", olmayacaksa "0" değeri
kullanılır..<img src=”./resimler/banner.jpg” width=”250” height=”85” alt=”Bilgisayar Topluluğu”>
Yukarıdaki satır
bulunduğumuz dizinin bir üstünde bulunan “resimler” dizinindeki
“banner.jpg” dosyasını belirtilen ölçüler doğrultusunda ekrana
basar. (Resmin boyutlarını belirtmek zorunlu değildir!). “Alt”
kodu ile tanımlı kısım da resmin üzerinde belli bir süre
beklendiğinde “Bilgisayar Topluluğu” yazısının belirmesini
sağlar.
15. <a> </a> Etiketi ;
Bu etiketi bir adres
belirterek başka sitelere, sayfalara ya da aynı sayfanın farklı
bölümlerine bağ vermek veya eposta adreslerini yazmak için
kullanırız. Web istemciler genellikle öntanımlı olarak bağları
altı çizili ve mavi olarak görüntüler. <a> etiketinin bir yorum
aralığı vardır ve çeşitli tanımlayıcı kodlar da etiket ile
birlikte kullanılabilir.
Tablo 1.9. Bağ
vermek için kullanılan kodlar
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
<a href=”http://www.belgeler.org”>Linux Belgelendirme Çalışma Grubu</a>
<a href="http://www.slackware.com" target="new">Slackware Linux</a>
<a href="mailto:fni18444@gantep.edu.tr">Fehmi Noyan İSİ</a>
İlkinden farklı olarak
ikinci kodda “target” özelliğini kullandım. Target özelliğine
“new” değerinin verilmesi ile açılacak yeni site yeni bir istemci
penceresinde açılır.
Üçüncü satır belirtilen
adrese eposta yollamak için kullanılır. Bağın üzerine tıklandığı
zaman web istemcisinde öntanımlı olarak kayıtlı eposta istemcisi
açılacaktır.
Bunların dışında
resimleri de bağ olarak kullanabilme imkanımız var. Sayfamızda
resimleri bağ olarak kullanabilmek için kullanmamız gereken kalıp
aşağıdaki gibidir.
<a href=”http://www.belgeler.org”><img src="../images/belgeler-logo.png" border="0"></a>
<a href=”http://www.belgeler.org”><img src="../images/belgeler-logo.png" border="1"></a>
16. <font> </font> Etiketi ;
HTML dosyası içinde
yazdığımız yazıların ekrana nasıl bir çıktı vereceğini bu etiket
ile belirleriz. Uyumlu yazı tipleri ve renkler ile sayfanıza güzel
bir görünüm kazandırabilirsiniz. Bu etiketin kullanımına
alternatif olarak sayfanızda CSS de kullanabilirsiniz.
CSS kullanımı sayesinde fazla kod yazımından da kurtulmuş
olursunuz. Etiket ile birlikte yazı tipi, renk ve boyut belirtmek
üzere üç kod kullanılır.
Tablo 1.10. Font
etiketi kodları
|
|
|
|
|
|
|
|
<p><font face="tahoma" size="3" color="maroon">
<b>Burada bir yazı var.</b></font></p>
<p><font face="tahoma" size="4" color="maroon">
<b>Burada bir yazı var.</b></font></p>
<p><font face="tahoma" size="5" color="maroon">
<b>Burada bir yazı var.</b></font></p>
<p style="color:maroon;font-family:tahoma;font-weight:bold;font-size:125%">
Burada bir yazı var.</p>
<p class="author">Burada bir yazı var.</p>
|
17. <acronym> </acronym> Etiketi ;
Kısaltmalar için
kullanılır.<acronym title="Linux Kullanıcıları Derneği">LKD</acronym>
LKD
Fare, "LKD" üzerine
getirildiğinde kısaltmanın açılımı balon içinde
görüntülenecektir.
18. <meta> </meta> Etiketi ;
HTML dosyasındaki
head etiketinin yorum aralığında tanımlanan bu etiket web
istemcisine ve arama motorlarına sayfamız hakkında bilgi verir. Bu
etiketi ile birlikte kullanılan yardımcı kodların açıklaması ilk
bakışta size biraz karmaşık gelebilir. Her kodun kendisi ile
birlikte tanımlanan yardımcı kodları da olduğu için bu etiket ile
birlikte kullanılan kodların listesini öncekilerden daha farklı bir
şekilde vermeyi uygun gördüm.
Tablo 1.11. Meta etiketi ana kodları
Girilecek Kod Görevi
name = "veritürü" Bu bölümde author, description ve keywords
özellikleri tanımlanır.
http-equiv = "veritürü" Bu bölümde refresh, expires, content ve
content-style-type özellikleri tanımlanır.
size = "boyut" Yazımızın boyu belirlenir.
Yukarıdaki tabloda verdiğim kodlar ile birlikte tanımlanan yardımcı
kodları tablo şeklinde vermek yerine örnek şeklinde vermenin daha
faydalı olacağını düşündüm.
<meta name=”author” content=”Linux Belgelendirme Çalışma Grubu”>
<meta name=”description” content=”Linux Belgelendirme Çalışma Grubu
Web Sayfası”>
<meta name=”keywords” content=”linux unix bsd openbsd freebsd
programlama ozguryazılım özgüryazılım sunucu internet”>
Yukarıdaki birinci satır (author), sayfayı hazırlayanların kim
olduğu hakkında kısa bilgiler verir.
İkinci satır (description), sitenin ne hakkında olduğuna dair kısa
bir bilgi verir.
Sonuncu satır ise (keywords), arama motorlarına bilgi sağlamak için
kullanılır. Yani siz bir arama motoruna girip arama kısmına linux,
unix, bsd, openbsd, freebsd, programlama, özgüryazılım, sunucu,
internet sözcüklerinden birisini yazarsanız bu site adresi de
görüntülenecek adresler arasında olacaktır.
<meta http-equiv=”refresh” content=”5;
URL=http://www.belgeler.org/”>
<meta http-equiv=”expires” content=”Wed, 25 Feb 2002 12:00:00 GMT”>
<meta http-equiv=”content” content-type=”text/html; charset=iso-8859-9”>
<meta http-equiv=”content-style-type” content=”text/css”>
Yukarıdaki birinci kod satırı (refresh) sayfamız açıldıktan 5 saniye
sonra belirtilen adresi otomatik olarak açacaktır.
İkinci kod satırı (expires) GMT saat sistemine göre belirtilen saat
ve tarihte sayfanın dosyası silinecektir.
Üçüncü kod satırı (content) tarayıcıya html dosyamızda kullandığımız
karakter kodlamasının ISO-8859-9 olduğunu belirtir.
Dördüncü ve son satır (content-type-style) belgemizde kullanılan CSS
dosyamızın bir metin dosyası olduğunu belirtir.
Daha öncede belirttiğim gibi meta etiketi ile tanımlanan bilgiler
kullanıcıya görüntülenmez. Bu bilgiler genellikle tarayıcıya ve
arama motorlarına bilgi sağlamak için kullanılır.
19. <!-- --> Etiketi ;
Bu etiket yorum aralığı
olarak kullanılır. Bu kodun kullanım amacı HTML kodunun içine
kullanıcıya görünmeyen açıklamalar yerleştirmektir. (İlk etapta
işimize yaramasa bile tablo ve frame kullanarak hazırlanan karışık
HTML dosyalarında çok yardımcı olacaktır.)
<!-- Burası bir yorum aralığı ve bu kısım sayfada görünmez!!!!